İslam’da Temizliğin Önemi Nedir?

 İslâm dini temizliğe büyük önem vermiş, Yüce Allah’ın huzuruna çıkmak için beden, elbise ve namaz kılınacak yerle, kalbin temizliğini istemiştir.

TEMİZLİK İLE İLGİLİ AYETLER

Kur’an-ı Kerîm’de, daha Mekke döneminde inen âyetlerde şöyle buyurulur: “Ey habibim! Giysilerini temiz tut.” [1] “Ey Âdem oğulları! Her namaz sırasında güzel giysilerinizi giyin..” [2] İbâdet yeri temizliği ise bütün İbrâhimî dinlerde ortak bir değer olup, Kâ’be-i Muazzama’da sembolleşir. “.. Biz, İbrahim ve İsmail’e: Tavaf edenler, ibâdete kapananlar, rükû ve secde edenler için Evim’i (Kâ’be’yi) temiz tutun, diye emretmiştik.” [3] Kur’an’da mânevî kirlerden temizlenme olan tevbe etmekle, maddi kirlerden temizlenme birlikte zikredilmiş ve bunları yapanların Allah’ın sevgisini kazanacakları belirtilmiştir: “Şüphesiz, Allah çok tevbe edenleri ve çok temizlenenleri sever.” [4] Yine temizlikleri ümmete örnek gösterilen Medine’nin Kuba halkı da şöyle övülür: “Orada, temizlenmeyi seven kimseler vardır. Şüphesiz Allah temizlenenleri sever.” [5] Dış temizlik yanında, kalp ve iç temizliği daha da önemlidir. Çünkü dışı süslenmiş, fakat iç âlemi mânevî kirlerle dolu olan kimse imanın gerçeğine ulaşamaz. Allah Teâlâ kurtuluşa erenlerin ilk sıfatının temizlenme olduğunu şöyle açıklar: “Şüphesiz, iyi temizlenen ve Rabb’inin adını zikredip de namaz kılan kimse umduğuna ermiştir.” [6]

TEMİZLİK İLE İLGİLİ HADİSLER

Hz. Peygamber (s.a.s.) temizliğin önemini şöyle belirtmiştir: “Temizlik imanın yarısıdır.” [7] “Allah temizdir, temizliği sever.” [8] “Namazın anahtarı temizliktir.” [9] Allah’ın elçisi, çeşitli vesilelerle beden ve çevre temizliğini emretmiş, kendisi de bu konuda ashabına ve bütün insanlara örnek olmuştur.

Yukarıdaki âyet ve hadislerden yalnız bol su dökerek sabunlu suyla bedenin dışını temizlemeyi, buna karşılık bedenin iç dünyasının, mânevî kir ve çirkinliklerle dolu olarak bırakılabileceğini anlamak doğru değildir. Bu yüzden İslâm bilginleri, insanın iç temizliğini de dikkate alarak temizliği dört dereceye ayırmışlardır:

a) Beden, elbise ve namaz kılınacak yerin temizlenmesi. Abdest, boy abdesti, giysi ve namaz kılınacak yerin temizliği yanında; bedenin tırnak, koltuk altı ve kasık kılları ile sünnet olmak gibi fazlalıklarının giderilmesi bu gruba girer.

b) Bedenin uzuvlarının yalan, gıybet, haram yemek, emanete hıyânet etmek, zina ve benzeri günahlardan temizlenmesi. Bu, her mü’minin önem vermesi gereken mânevî bir temizlenme şeklidir.

c) Kalbin dışının; hased, ucub, kibir, riya, hırs, düşmanlık, gösteriş ve buna benzer kötü hastalıklardan temizlenmesi. Bu çirkin hasletler ortadan kalkınca tevazu, kanaat, tevbe, sabır, korku, umut, sevgi ve benzeri güzel sıfatlar bunların yerini alır. Bu da takvâ sahiplerinin iman

d) Kalbin özünün Allah Teâlâ’dan başka her şeyden temizlenmesi. Allah Teâlâ şöyle buyurur: “Allah de, sonra onları kendi oyunlarıyla başbaşa bırak.” [10]